Tarot in de Herstelde Orde - Nederlandse Tarotdecks deel 1

Al een tijdje was ik aan het broeden op een reeks van blogsels over Nederlandse tarotdecks.

Want er is zeker weten wat te vinden van Nederlandse bodem!

De komende weken neem ik je mee langs een aantal tarotdecks die ofwel vintage zijn, ofwel modern en die uit Nederland komen. Omdat ze bijzonder zijn, maar ook om je te laten zien dat we in tarotwereld echt wel mee mogen tellen met dit kleine land waar wij in wonen.

Vandaag zet ik de Tarot in de Herstelde Orde van Onno en Rob Docters van Leeuwen in het zonnetje, en hiermee dus ook een extra lange blog!

De Tarot in de Herstelde Orde is een fenomeen waar ik tot twee jaar terug he-le-maal niks van wist. Tot ik een mailtje van een student kreeg of ik haar kon helpen met het oefenen en doorgronden van dit deck. Samen met haar ben ik er helemaal voor gaan zitten, en ook mijn eigen onderzoek gedaan. Ik scoorde het boek tweedehands voor 20 euro op Marktplaats, en ik mocht gelukkig van een andere tarotstudent haar Herstelde Orde lenen en kopiëren om te bestuderen.

We hebben heel goed gekeken waar de Herstelde Orde echt haar kracht heeft, hoe het grote arcanum logisch werd en hoe je een gezonde mix van hedendaagse tarot met de jaren 90 visie kon doen. Want dat was haar grootste struikelblok; de regels van de Herstelde Orde.

Terug naar de jaren 90 - New Age floreert

Als ik het zo goed begrijp was deze Tarot een soort van fenomeen in de jaren negentig (dit deck is in 1993 uitgegeven tijdens de golf van 'wat er allemaal overgebleven is van oude mysteriën'. En dat is wat nog steeds enorm lokt aan dit deck want het is is op dit moment echt een unieke kaartenset.

De artiest, Onno Docters van Leeuwen, was een kunstenaar die van alles en nog wat maakte. Niet alleen tarot (daar heeft hij er maar een van gemaakt), maar ook schilderijen en kennelijk een 'hondendrol asbak'.

Docters van Leeuwen was zeer spiritueel ingesteld, en hij vond dat er twee kaarten miste in het Grote Arcanum. In het werk van Arthur Edward Waite kon hij zich wel vinden, en daar is, op de twee kaarten na, zijn tarotset in principe volledig op gebaseerd. Was hij het met Waite eens? Dat zeker niet. Daar ga ik hieronder dieper op in.

Kennelijk was hij door studie ook van mening dat Aleister Crowley al twee kaarten extra had bedacht voor de tarotset. Het verhaal gaat dat hij twee extra Magiërs expres in zijn Thoth tarot had gedaan, maar waar dit verhaal vandaan komt weet ik niet. Het is wel zo dat als je een vintage AGM Thoth tarotdeck op de kop kunt tikken dat daar drie Magiërs in zitten naar alle drie de schilderijen van Lady Frieda Harris die zij voor de Magiërs kaart maakte.

Aanvullingen op de standaard tarot

Waar exact de inspiratie voor de 'missende' twee kaarten vandaan komt is niet helemaal duidelijk, maar Docters van Leeuwen geeft zelf aan een 'boodschap van een engel' te hebben gekregen. Hij maakte vervolgens zijn kaarten als schilderijen die in 1975 door uitgeverij Kosmos werden geëxposeerd. In de jaren dat hij zich stortte op allerlei spirituele stromingen was de tarot dus een grote passie voor hem. Hij ontwikkelde het idee dat in de huidige tarotsets er twee extra kaarten mee worden gegeven waar vaak een beschrijving van de uitgever op staat en waar een extra uitleg op staat, maar dat dit lang lang geleden eigenlijk twee extra kaarten zouden zijn die de tarot meer diepgang zouden geven.

Docters van Leeuwen vond dit DE uitleg voor het idee dat de tarot uit 80 kaarten zou moeten bestaan.

Als extra twee kaarten voegde hij Waarheid (met de energie van Jupiter en het mannelijke) en Intuitie  (met de energie van Juno/Hera of het vrouwelijke). Daarnaast gooide hij ook nog de volgorde van het grote arcanum om, en verwisselde twee series in hierin: de Ster plaatsten ze tussen de Zon en de Maan, en de Dood werd pas na de Gehangene (12), Matigheid (13) geplaatst.

Ook sprak Docters van Leeuwen over de mystieke 81e kaart. De achterkant van dit deck, gebaseerd op beschrijvingen van de Tao, is de extra kaart die het lezen met dit deck nog specialer zou maken.

Maar wat is nu de gedachte achter deze 'Herstelde Orde'?

De twee kaarten die in de 'oorspronkelijke' tarot zouden zitten, zou de gebruiken hoeden voor onjuiste beslissingen en daarmee inzichten geven in de diepere lagen. Er zijn in de geschiedenis meer tarotmakers geweest die spreken over dat de 'echte' tarot anders moet. Court de Gebelin was daar een van, en Eteilla ook. Elke eeuw of zelfs decennium heeft zo zijn eigen voorvechter voor een bepaalde volgorde of kaarten. Het idee is dus niet nieuw!

Maar wat is er nu echt aan de hand? Ik zeg: het is een mooi idee, maar het is maar een idee. Dit is een gedachte van een zekere persoon die heel hard heeft geprobeerd deze Herstelde Orde op te stoelen, maar is het waarheid? Ik denk van niet, want ook zelfs in de verschillende versies van dit deck zitten verschillen.

Dat maakt het namelijk  iets bijzonders: in de eerste druk is de Ster geen vrouw, maar een naakte man. Dit is zo gekozen omdat de heren vonden dat de Ster alleen maar een mannelijke kracht kon zijn. In de tweede editie van de Herstelde Orde (in 2003) is de man vervangen voor een geklede vrouw. Waarom? We weten het niet.

Ook bijzonder aan dit deck is dat de grote arcanumkaarten titels (anagrammen van de letters T A R O, die op alle grote arcanum in een wisselende volgorde staan) hebben meegekregen die elk als het ware een aanroeping is van de kaart zelf. Hier schijnt ook een verwisseling van de verschillende anagrammen te zijn geweest als je de 1e druk uit de jaren 90 vergelijkt met de 2e druk uit 2003.

Als je dit tarotdeck zo bekijkt dan zitten er dankzij de broers Docters van Leeuwen nog meer lagen in deze tarot, die je als tarotlegger mee kunt nemen in je leggingen. Extra correspondenties geven meer inzicht zou je kunnen zeggen!

Het boek is een juweeltje

Dat de heren het eigenlijk ingewikkelder maken dan nodig was merkte ik aan mijn student die aan het worstelen was met dit deck. Ze had al veel workshops gedaan die heel specifiek gericht waren op deze kaarten, maar het landde niet. Wat ook niet hielp is de enorme hoeveelheid wollige taal die om de Herstelde Orde heen hangt.

Samen met zijn broer Rob schrijft Docters van Leeuwen een handboek, en dit was het eerste dat ik echt over de Tarot in de Herstelde Orde in handen had. Want een deck? Die waren zelden te vinden op Marktplaats en dan was het diep in de portemonnee duiken. In dit handboek wordt ingegaan op de 'regels' van de Herstelde Orde, hoe die nu zo geperfectioneerd is dat de volgorde klopt en hoe je er mee zou 'moeten' werken. Daarnaast lees je dit boek niet makkelijk. Er is een hele dikke laag 'deskundigheidstaal' in dit boek gegoten en er worden allerlei technieken en stromingen vanuit de Tao, I Ching, Egypte, Atlantis, vanalles meegenomen. Het maakt het er allemaal niet makkelijker op. Alsof de heren wilden dat je een soort van 'test' moest doen om überhaupt te leren werken met dit deck!

Je merkt al, ik neem dit boek met een grote korrel zout.

Want wie bepaalt hoe het moet? Wie bepaalt welke volgorde van de kaarten echt is?

Waar ik het niet mee eens ben

In de Tarocchi tijden waren inderdaad twee kaarten Juno en Jupiter, maar deze zijn later omgezet in de Hierophant en de Hogepriesteres. Nu hebben we opeens vier kaarten die in duo's eigenlijk hetzelfde betekenen! De toevoeging van Waarheid en Intuitie, is dat dat nodig? Wat willen we daarmee bereiken?

Ik vind de nieuwe volgorde van de Gehangene, via Gematigheid naar de Dood vind ik een interessante kijk. Dat maakt me dan wel nieuwsgierig. Kan ik gaan overpeinzen en befilosoferen. Dat vind ik leuk.

Maar waar ik heel slecht tegen kan is als iets "zo is, en niet anders kan". Ik ben tegen dogma's. Ik vind een frisse kijk op een onderwerp als tarot helemaal fantastisch maar niet als het zo omschreven wordt als de 'Waarheid' TM.

In dit systeem van boek en tarot is er naar mijn mening te hard geprobeerd om het idee door te drukken.

Daarnaast worden er ook correspondenties beschreven waar ik het als tarotprofessional niet mee eens ben.

Dan praat ik over de seizoenen, over de verschillende groepen die je samen zou moeten leren en bepaalde ideeen over de betekenis. Het is TE veel.

Het zou heel cool zijn als er iemand met de blik van echt de moderne tarot nog eens zou kijken naar dit deck. Mijn hoop is gevestigd op Fidessa Docters van Leeuwen, de dochter van Onno. Zij is ook tarotiste en schrijfster van 'De Tarotcoach' en het 'Tarotjournal'.

Maar er is een probleem.

Wat ik heb begrepen uit bronnen (helaas niet terug te vinden op het internet)is dat het overlijden van Onno Docters van Leeuwen is er strijd gekomen om de rechten van dit tarotdeck en wat er gebeurt met de kunst. Op dit moment is die ruzie nog steeds gaande en kan niemand dit deck uitbrengen.

Daarom is het heel zelden dat je dit deck tegenkomt op Martkplaats en dat je er een hoge prijs voor moet betalen.